Szczepkowskich dwóch

To drugi Jan Szczepkowski związany z miastami położonymi na zachód od Warszawy. Tym bardziej znanym jest Jan Szczepkowski (1878-1964) – milanowski rzeźbiarz, który w swojej twórczości umiejętnie łączył polskie motywy ludowe ze sztuką art. déco. Drugi to Jan Szczepkowski, przez ponad pół wieku związany z Pruszkowem. Był pisarzem, podróżnikiem, dziennikarzem, publicystą, propagatorem krajoznawstwa, a także strażakiem. 

Właśnie chęć przeżycia przygód sprawiła, że na początku 1901 roku wyjechał do Odessy. Zwiedził wybrzeża Morza Czarnego i część Kaukazu, a następnie wrócił do Warszawy na piechotę - dwa tysiące dwieście kilometrów. Pod drodze zwiedzał tereny opisywane przez Henryka Sienkiewicza, nadsyłał do prasy reportaże podróżnicze. 

W 1906 roku J. Szczepkowski ożenił się z Marią Gębicką i zamieszkał w Pruszkowie w nieistniejącej już dziś kamienicy przy ul. Kościuszki 47, która była własnością jego teściów. To w tym mieście zaangażował się m.in. w działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, organizował straż pożarną i bibliotekę. Rozpoczął współpracę z lokalną prasą, a pamiętajmy, że w okresie międzywojennym ukazywało się w Pruszkowie kilka gazet. Został wybrany na członka pierwszej Rady Miejskiej, krótko pełnił również funkcję burmistrza. Zainicjował akcję numerowania domów. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Utrzymywał kontakty z pisarzem i dziennikarzem Zygmuntem Bartkiewiczem (1892-1930) z sąsiedniego Brwinowa oraz pisarzem i podróżnikiem Ferdynandem Antonim Ossendowskim, który zmarł w szpitalu Grodzisku Mazowieckim, a pochowany został na cmentarzu w Milanówku.  

Po II wojnie światowej J. Szczepkowski pracował nad monografią dziejów Pruszkowa. Do końca życia mieszkał w tym mieście. Ogródek, w którym uprawiał malinę i mięte nazywał „dżunglą”. Pochowany został na cmentarzu w Pruszkowie.

Pierwszy tom antologii pism wybranych J. Szczepkowskiego obejmuje teksty z lat 1901-1929. W tomie znalazły się m.in. artykuły relacjonujące pieszą eskapadę z Odessy do Warszawy, obszerne wspomnienia z okresu I wojny światowej, opis Pruszkowa z 1920 r., a także artykuły i felietony z „Głosu Pruszkowa” z 1919 r. oraz z „Echa Pruszkowskiego” z lat 1923–1929. W drugim tomie znalazły się m.in. artykuły, felietony i reportaże publikowane w „Głosie Pruszkowa” w latach 1934–1939, teksty wspomnieniowe z okresu Powstania Warszawskiego, a także niepublikowane wcześniej powojenne artykuły poświęcone historii Pruszkowa. Tekstom Szczepkowskiego towarzyszy kilkadziesiąt fotografii z epoki, wycinków prasowych, dokumentów i mapek, pozwalających zorientować się współczesnemu czytelnikowi w topografii dawnego Pruszkowa.

Wyboru tekstów do antologii dokonał Maciej Boenisch. Konsultantem historycznym publikacji był dr Mirosław Wawrzyński.